نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری زبان وادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، ایران
2 دانشیار، عضو گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان، ایران
چکیده
«اسماءحسنی» ،یکی ازاهمّ مباحث علوم قرآنی است که مورد توجّه شاعران و نویسندگان بوده و بازتاب گسترده یی در ادبیّات فارسی، به ویژه در آثار پایه گذاران ادبیّات عرفانی، حکیم سنایی غزنوی و شیخ عطّار نیشابوری؛ داشته است. لذا مقاله ی حاضر؛ به چگونگی بازتاب پرکاربردترین اسمای ذات الهی که تجلّی بیشتری در آثار این دو دارد، همراه با معانی لغوی و اصطلاحی آن ها می پردازد و با آوردن شواهدی ازآثار این دو شاعر ِعارف ؛ موضوع را از جنبه های مختلف شکلی و ماهوی بررسی می کند. سرانجام نتیجه می گیرد که آثار سنایی وعطّار ، منشوری از اسما و صفات خداوند متعال بوده ونام های زیبای حضرت حق از زوایای گوناگون درآن ها بازتابیده است. به ویژه اسمای ذات ، که در سراسر آثارشان تجلّی یافته، به طوری که بعضی ازاین آثاررا می توان آیینه ی تمام نمای اسمای ذات الهی دانست
کلیدواژه‌ها
- قرآن کریم
- آیتی،عبدالمحمّد (۱۳۷۲)، صحیفه ی سجّادیّه،چاپ اوّل،تهران،سروش
- بایرک توسن (۱۳۷۹)، زیبا ترین نام ها، ترجمه ی پریچهر فرجادی، چاپ اوّل،تهران،آیین تفاهم
- تهانوی ، محمد بن علی(۱۸۶۹م)، کشاّف اصطلاحات فنون ... هند، چاپ اول
- جامی، عبدالرّحمن (۱۳۷۰)، نفحات الأنس، تصحیح دکتر محمود عابدی، تهران،اطّلاعات
- جرجانی،میرسیّدشریف علی بن محمد(۱۳۷۷)،تعریفات فرهنگ اصطلاحات معارف اسلامی،ترجمه ی حسن سیدعرب وسیمانوربخش،تهران،فرزان
- رازی، فخرالدّین ابوعبدالله محمّدبن عمر( ۱۴۱۰ق)،شرح اسماءالله الحسنی، چاپ دوّم، بیروت،دارالکتاب العربی
- رازی، فخرالدّین ابوعبدالله محمّدبن عمر(۱۴۲۰ق)،مفاتیح الغیب(تفسیرکبیر)، چاپ سوّم، بیروت،داراحیاءالتّراث العربی
- راغب اصفهانی، حسین بن محمّد(۱۴۱۲ق)،المفردات فی غریب القرآن، بیروت، دارالعلم الدّارالشّامیة
- سبزواری، حاج ملاّ هادی (۱۳۶۷ هـ.ق)، شرح منظومه، تهران، چاپ افست از روی نسخه ی ناصری
- سجّادی، سیّد جعفر (۱۳۷۰)، فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، چاپ اوّل، تهران، کتابخانه ی طهوری
- سرامی ، قدم علی (۱۳۹۲)،عرفان در آیینه ی ذهن انسان،چاپ نخست،تهران،ترفند
- سنایی غزنوی،ابوالمجدمجدودبن آدم(۱۳۸۷)،حدیقة الحقیقة و شریعة الطّریقة،بامقدّمه وتصحیح محمّدروشن،تهران،نگاه
- سنایی غزنوی،ابوالمجدمجدودبن آدم(۱۳۸۸)،دیوان حکیم سنایی براساس معتبر ترین نسخه ها،بدیع الزّمان فروزانفر،به اهتمام پرویزبابایی،چاپ سوّم،نگاه
- سنایی غزنوی،ابوالمجدمجدودبن آدم(۱۳۴۸)،مثنوی های سنایی، محمّد تقی مدرّس رضوی، تهران،دانشگاه تهران
- سمعانی ، شهاب الدّین ابوالقاسم ابن ابی المظفّر منصور ، احمد (۱۳۶۸)، رَوحُ الأَرْواحِ فِی شَرحِ اَسْماءِ الْمَلِکِ الْفَتّاحِ، به تصحیح و توضیح نجیب مایل هروی، چاپ اوّل، علمی و فرهنگی
- شجاعی، محمّد (۱۳۸۳)، اسماء حسنی، چاپ اوّل، تهران، سروش
- شریف کاشانی ، ملاّ حبیب الله (۱۳۹۰)، خواص و مفاهیم اسماء الله الحسنی، مترجم: استاد محمد رسول دریایی، چاپ ششم ، تهران، صائب
- شهیدی،سیدجعفر (۱۳۷۰)، نهج البلاغه، چاپ دوم، تهران،آموزش انقلاب اسلامی
- طبرسى،فضل بن حسن(۱۳۷۴)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن،به تصحیح وحواشی شیخ ابوالحسن شعرانی،چاپ اول،تهران،اسلامیّه
- طیّب، زهیر (۱۳۸۲)، اسماء الحسنی، چاپ چهارم، تهران، سفینه
- عطّار نیشابوری، فرید الدین محمد بن ابراهیم (۱۳۸۶)،اسرارنامه،مقدمه وتصحیح وتعلیقات دکترمحمدرضا شفیعی کدکنی، چاپ دوم، تهران،سخن
- عطار نیشابوری، فرید الدین محمد بن ابراهیم (۱۳۷۷)، الهی نامه، عطاء الله تدیّن، چاپ اول، تهران،دانشگاه تهران
- عطار نیشابوری، فرید الدین محمد بن ابراهیم (۱۳۷۳)، پند نامه، ع.روح بخشان،چاپ اول،اساطیر
- عطار نیشابوری، فرید الدین محمد بن ابراهیم (۱۳۷۰)، تذکرة الاولیاء، به کوشش نیکلسن، بامقدمه ی مرحوم قزوینی، چاپ اوّل،صفی علیشاه
- عطار نیشابوری، فرید الدین محمد بن ابراهیم (۱۳۸۶)، مختار نامه،مقدمه،تصحیح وتعلیقات دکترمحمدرضا شفیعی کدکنی ، چاپ سوم،سخن
- عطار نیشابوری، فرید الدین محمد بن ابراهیم (۱۳۸۳)، مصیبت نامه، با اهتمام و تصحیح دکتر نورانی وصال ،چاپ چهارم، زوار
- عطار نیشابوری، فرید الدین محمد بن ابراهیم (۱۳۷۱)، منطق الطّیر، به اهتمام و تصحیح سید صادق گوهرین، چاپ هشتم،علمی و فرهنگی
- عطار نیشابوری، فرید الدین محمد بن ابراهیم (۱۳۹۲)، منطق الطّیر،مقدمه،تصحیح وتعلیقات دکترمحمدرضا شفیعی کدکنی،چاپ هشتم،سخن
- عطار نیشابوری، فرید الدین محمد بن ابراهیم(۱۳۷۱)،هیلاج نامه ، باتصحیح احمد خوشنویس ،چاپ دوم،کتابخانه ی سنایی
- قمی، شیخ عباس (۱۳۷۰)، مفاتیح الجنان، ترجمه الهی قمشه ای، چاپ سوم، رجاء
- کاشانی، عبدالرّزاق (۱۳۷۶)، اصطلاحات الصّوفیّه، ترجمه ی محمدعلی مودودلاری، به کوشش دکترگل باباسعیدی،چاپ اوّل، تهران،سوره
- محقّق، محمدباقر (۱۳۷۲)، اسماء و صفات الهی فقط در قرآن،چاپ اول، تهران،اسلامی
- محقّق، مهدی(۱۳۶۲)، لسان التّنزیل، چاپ دوّم، تهران،علمی وفرهنگی
- مدرّس دولت آبادی ، محمدباقر(۱۳۸۸) ، تفسیر اسنی درشرح اسماء الحسنی، قم، دارالعلم
- مقتدری، محمد تقی (۱۳۶۸)، نام ها و صفت های خدای رحیم در قرآن کریم ، چاپ چهارم،آثار اسلامی
- میبدی، ابوالفضل رشید الدین(۱۳۶۳)، تفسیر کشف الأسراروعدّة الأبرار،محمدجوادشریعت،چاپ اول، امیر کبیر
- ناصری ، آیت الله علی اکبر(۱۳۸۶) ، شرح اسماء حسنی ، با تصحیح دکترسعید رحیمیان ، شیراز ،کوشامهر
- هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان (۱۳۷۵)، کشف المحجوب،چاپ چهارم،تهران،کتابخانه ی طهوری
', './data/dk/coversheet/cover_fa.jpg'))