1
استاد، بخش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
2
عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان ) پردیس کوثر یاسوج ( و دانشجوی دکتری ادبیات عرفانی دانشگاه شیراز.شیراز،ایران
چکیده
صوفیه همانند سایر آموزههایشان که مبتنی بر وجود جهانی ورای جهان ظاهر است، برای دین نیز ظاهر و باطن قائلاند. از دید آنان ظاهر دین بدون باطن آن( معرفت شهودی) تنها پوستهای بیارزش است که صاحبش را به مقصد و مقصود نمیرساند. در کلام دینی ایشان همواره ظاهر و باطن، اصول و احکام و نظر و عمل به هم آمیخته است. آنها معنای حقیقی دین را یقین شهودی و خدمت به خلق میدانند و مخصوصا بر این جنبهی دوم( خلق) بیشتر تاکید میکنند. در این نوشتار برآنیم که چهرهی حقیقی دین و دینداری را در نخستین متون نثر صوفیه نشان دهیم. برای انجام این پژوهش بر اقوال و آثار فارسی پنج تن از بزرگترین عارفان قرون دوم تا پنجم هجری تکیه داشتهایم: بایزید بسطامی، ابوالحسن خرقانی، ابوسعید ابوالخیر، امام محمد غزالی و عینالقضات همدانی.
)