نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد، بخش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
2 عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان ) پردیس کوثر یاسوج ( و دانشجوی دکتری ادبیات عرفانی دانشگاه شیراز.شیراز،ایران
چکیده
صوفیه همانند سایر آموزههایشان که مبتنی بر وجود جهانی ورای جهان ظاهر است، برای دین نیز ظاهر و باطن قائلاند. از دید آنان ظاهر دین بدون باطن آن( معرفت شهودی) تنها پوستهای بیارزش است که صاحبش را به مقصد و مقصود نمیرساند. در کلام دینی ایشان همواره ظاهر و باطن، اصول و احکام و نظر و عمل به هم آمیخته است. آنها معنای حقیقی دین را یقین شهودی و خدمت به خلق میدانند و مخصوصا بر این جنبهی دوم( خلق) بیشتر تاکید میکنند. در این نوشتار برآنیم که چهرهی حقیقی دین و دینداری را در نخستین متون نثر صوفیه نشان دهیم. برای انجام این پژوهش بر اقوال و آثار فارسی پنج تن از بزرگترین عارفان قرون دوم تا پنجم هجری تکیه داشتهایم: بایزید بسطامی، ابوالحسن خرقانی، ابوسعید ابوالخیر، امام محمد غزالی و عینالقضات همدانی.
کلیدواژه‌ها
- قرآن کریم
- نهج البلاغه
- ابن جوزی، ابوالفرج. ( 1386). تلبیس ابلیس. ترجمه: علیرضا ذکاوتی قراگزلو، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- استیس، والتر. ت. (1388). عرفان و فلسفه. ترجمه: بهاءالدین خرمشاهی. تهران: سروش.
- افلاکی، شمسالدین احمد. ( 1361 ). مناقب العارفین. به کوشش: تحسین یازیجی. تهران: دنیای کتاب.
- بدلیسی، شیخ عمار بن یاسر. ( 1394). صوم القلب. ترجمه و تحقیق: محمد یوسف نیری. تهران: مولی.
- پالس، دانیل. ( 1389). هفت نظریه در باب دین. ترجمه و نقد: محمد عزیز بختیاری. قم: موسسه ی آموزشی و پژوهشی امام َخمینی.
- جوادی آملی، عبدالله. (1372). شریعت در آیینهی معرفت. تهران: رجا.
- چیتیک، ویلیام. ( 1390). معرفت شناسی و هرمنوتیک از منظری عرفانی. ترجمه: پیروز فطورچی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه ی اسلامی.
- حکمت، علی اصغر. ( 1371).تاریخ ادیان. تهران: بی نا.
- حلبی، علی اصغر. ( 1377). مبانی عرفان و احوال عارفان. تهران: اساطیر.
- دهخدا، علی اکبر. (1377 ). لغتنامه. زیر نظر دکتر معین و دکتر شهیدی. تهران: دانشگاه تهران.
- ذکاوتی قراگزلو، علیرضا. ( 1390). بازشناسی و نقد تصوف. تهران: سخن.
- زرینکوب، عبدالحسین. (1369). در قلمرو وجدان. تهران: علمی.
- .......................................... . ( 1390). جستجو در تصوف ایران. تهران: امیر کبیر.
- شاکرین، حمیدرضا. ( 1389).پرسشها و پاسخهای دانشجویی. قم: معارف.
- شفیعی کدکنی، محمد رضا. ( 1384). حالات و سخنان ابو سعید ابوالخیر. تهران: سخن.
- .................................................... ( 1384). دفتر روشنایی. تهران: سخن.
- .................................................... (1385). چشیدن طعم وقت. تهران: سخن.
- .................................................... ( 1385). نوشته بر دریا. تهران: سخن.
- .................................................... ( 1392). زبان شعر در نثر صوفیه. تهران: سخن.
- .................................................... ( 1393). درویش ستیهنده. تهران: سخن.
- طباطبایی، محمد حسین. (1372). المیزان فی تفسیر القرآن. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
- عطار، فرید الدین. ( 1378). تذکره الاولیاء. تصحیح محمد استعلامی، تهران: زوار.
- غزالی، ابو حامد. ( 1374). کیمیای سعادت. به کوشش: حسین خدیو جم، تهران: علمی و فرهنگی.
- فولادی، علیرضا. ( 1389). زبان عرفان. تهران: سخن.
- قدردان قراملکی، محمد حسن. (1378). سویه های پلورالیزم. تهران: موسسه ی فرهنگی دانش و اندیشه ی معاصر.
- لویزن، لئونارد. ( 1384). میراث تصوف. مترجم: مجدالدین کیوانی، تهران: نشر مرکز.
- مجلسی، محمد باقر . ( 1362). بحار الانوار. دارالکتب الاسلامیه.
- مطهری، علی. (1391). عدل الهی. قم: صدرا.
- معین، محمد. (1377 ). فرهنگ فارسی. تهران: امیر کبیر.
- مکارم شیرازی، ناصر. (1383). اسلام در یک نگاه. قم: مدرسه الامام علی بن ابی طالب(ع).
- محمد بن منور. ( 1376). اسرار التوحید فی مقامات شیخ ابی سعید. تصحیح: محمد رضا شفیعی کدکنی، تهران: آگاه.
- موسوی برازجانی، اسما. (1390). مساله ایمان در آثار عین القضات همدانی. پایاننامهی ارشد، دانشگاه سمنان.
- همدانی، عین القضات. ( 1387). نامه های عین القضات. به اهتمام: علی نقی منزوی و عفیف عسیران، تهران: اساطیر.
- .................................... . ( 1389). تمهیدات. مقدمه و تصحیح: عفیف عسیران، تهران: منوچهری.
', './data/dk/coversheet/991561732751.png'))