مختاری, مسروره, آریان, حسین, توکلی, سعید. (1396). «مطرب آتش»(بررسی مضمون اسپند در شعر فارسی). علمی تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی, 9(31), 189-212.
مسروره مختاری; حسین آریان; سعید توکلی. "«مطرب آتش»(بررسی مضمون اسپند در شعر فارسی)". علمی تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی, 9, 31, 1396, 189-212.
مختاری, مسروره, آریان, حسین, توکلی, سعید. (1396). '«مطرب آتش»(بررسی مضمون اسپند در شعر فارسی)', علمی تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی, 9(31), pp. 189-212.
مختاری, مسروره, آریان, حسین, توکلی, سعید. «مطرب آتش»(بررسی مضمون اسپند در شعر فارسی). علمی تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی, 1396; 9(31): 189-212.
3دانش آموخته زبان و ادبیات فارسی/ دانشگاه محقق اردبیلی
چکیده
شاعران پارسیسرا از ابتدای پیدایش شعر، از ظرفیّتهای گوناگون زبان و الفاظ برای کشف مضامین تازه و بکر بهره بردهاند. با وجود پژوهشهای متعدّدی که در این باره انجام شدهاست، واژههایی وجود دارند که علیرغم داشتن بسامد بالا و نقش قابل تأمّل آنها در پهنهی ادب فارسی، تاکنون تحقیق و پژوهشی دربارهی آن واژهها صورت نگرفتهاست. واژهی «اسپند» از جملهی آن واژههاست. پژوهش حاضر سیر تحوّل و تطوّر معنایی این مضمون را از ابتدای پیدایش شعر فارسی، (قرن سوم) تا سدهی حاضر مطالعه کردهاست. حاصل پژوهش نشان میدهد که در شعرِ سبک خراسانی و عراقی، مضمونهای ابداع شده تنوّع چندانی ندارد و می شود آنها را در چند مؤلّفهی کلّی دستهبندی کرد: مثل دفع چشم زخم، تشبیه به خال، تشبیه به مردمکِ چشم و...؛ امّا با ظهور سبک هندی و ظهور شاعران نازکخیال این سبک، این واژه چنان مورد توجّه قرار میگیرد که از آثار این سبک، میتوان صدها بیت دربارهی اسپند به دست آورد. به گونهای که گاه، این کلمه در قالب ردیف اسمی نیز به کار برده شدهاست. با وجود آنکه این واژه در شعر معاصر نیز ظهور و بروز دارد، امّا از نظر مضمون، تنوّع چندانی ندارد و بیشتر همان مضامینی است که در دو سبک خراسانی و عراقی کاربرد داشتهاست.
فردوسی، ابوالقاسم (1386). شاهنامه فردوسی (به تصحیح ژول مُل)، چاپ دهم، تهران: بهزاد.
فروغی بسطامی، میرزا عبّاس (1376). دیوان فروغی بسطامی، بر اساس ده نسخه، گردآوری و پژوهش حمیدرضا قلیچخانی، چاپ اوّل، تهران: روزنه.
لاهیجی، حزین. (1374). دیوان حزین لاهیجی، به تصحیح ذبیحالله صاحبکار، نشر سایه.
محتشم کاشانی، کمالالدین علی (1378). دیوان کامل مولانا محتشم کاشانی، به تصحیح و کوشش مصطفی فیض کاشانی، انتشارات حوزهی هنری.
مسعود سعد سلمان (1374). دیوان مسعود سعد، با مقدّمهی رشید یاسمی، چاپ اوّل، تهران: نگاه.
منزوی، حسین (1388). مجموعه اشعار، تهران: آفرینش و نگاه.
مولانا، جلالالدین محمّد (1371). مثنوی معنوی مولانا جلالالدین محمّد بلخی، نسخهی نیکلسون، فرهنگ لغات و اِعراب از عزیزالله کاسب، چاپ اوّل، تهران: انتشارات گلی.
ـــــــــــــــــــــــ (1387). کلیات دیوان شمس، مطابق نسخهی تصحیح شدهی بدیعالزّمان فروزانفر، چاپ چهارم، تهران: نگاه.
میهن دوست، محسن (1380). پژوهشهای عمومی فرهنگ عامه، تهران: توس.
ناصرخسرو، ابومعین حمیدالدین ناصربن خسرو قبادیانی بلخی (1380). دیوان اشعار، تصحیح مجتبی مینوی، به اهتمام سید نصرالله تقوی، تهران: معین.
نظامی، الیاسبن یوسف. (1382). کلیات (خمسه نظامی)، مطابق با نسخهی تصحیح شدهی وحید دستگردی، چاپ چهارم، تهران: علم.
38.هدایت، صادق. (1356). نیرنگستان، چاپ دوم، تهران: جاویدان.
ابتدای صفحه